Al meer dan 20 jaar ben ik bij de officiële Osse dodenherdenking, samen met een enkele nog overlevende militair, geïnteresseerden en nabestaanden van willekeurige en niet-willekeurige slachtoffers.
Niet-willekeurige slachtoffers: geen gewone oorlogsdoden, nee, mensen die specifiek zijn uitgezocht om vermoord te worden vanwege hun geloof, hun afkomst, hun beroep. Mensen die van allerlei ellende de schuld kregen. Zomaar. Zonder onderbouwing. Zonder dat ze daaraan daadwerkelijk schuld hebben gehad: zondebokken.
Uitgemoorde gezinnen, ontwrichte families, een beschaamde gemeenschap, een gesloopte maatschappij, alles kapot en op z’n gat. De jaarlijkse herdenkingsboodschap is duidelijk: dit nooit meer.
Herdenken
We zijn bevrijd door anderen, door mensen die het lef hadden op te staan tegen onderdrukking. Die toen al begrepen dat de weg van uitsluiting, van tweedeling en onderdrukking een doodlopende weg is. Door mensen die hun vrijheid wilde delen. Die mensen, die bedank ik graag: dat zij het lef hadden en de noodzaak voelden hun leven te geven voor het verspreiden van vrijheid, dat herdenk ik vanavond.
We hebben na die verschrikkelijke periode besloten onze maatschappij niet meer te laten meeslepen in simplistische retoriek, niet meer naar zondebokken te zoeken, geen onderscheid te maken tussen mensen vanwege hun kleur, hun afkomst, geaardheid of hun geloof. Dat besluit, dat herdenk ik vanavond.
Vrijheid
Ik ben geboren lang na de tijd van de onderdrukking, van het geweld: ik heb die verschrikkingen nooit gekend. Ik ben in Nederland geboren, in een tijd dat het rustig en veilig was. Gewoon, zomaar, daar heb ik niets aan bijgedragen, gebeurde gewoon. Wat een geluk! Wat een geluk, om geboren te worden op een plek waar het vrij leven is.
Een land waar we veilig in wonen, waar iedereen van dezelfde vrijheden kan genieten, en de vrijheden voor iedereen hetzelfde zijn. Dat is een land waar ik voor ga, dat is de vrijheid die ik wil delen. En ook al kan ik lang niet alle mensen die vrijheid geven, ben ik niet in staat om onze vrijheid makkelijk te exporteren: de ideeën achter de vrijheid blijven bestaan, en die ideeën deel ik, die gun ik anderen van harte.
Herdenk, bedenk en besluit
Herdenk het geweld, herdenk de slachtoffers, de opoffering en de bevrijding. Herdenk hoe het allemaal zo mis heeft kunnen gaan.
Bedenk waar we voor staan, wat ons ideaal is, wat vrijheid betekent, die vrijheid voor iedereen in Nederland.
En neem je besluit: sta op en spreek je uit tegen uitsluiting, tegen discriminatie, tegen onrecht, tegen mensen die simplistische stellingen opwerpen, die je zwart/wit laten denken, mensen die er op uit zijn zondebokken naar voren te schuiven. Doe iets!
Dat is mijn bijdrage, dat kan ik doen, dat is wat ik doe: alleen dan kan de vrijheid blijven bestaan.
