Een kleine honderd man en vrouw zijn er op af gekomen: de avond van Clintel in het dorp Heesch, bij Oss en Den Bosch. Uitgenodigd door een ‘eenzame strijder’ tegen windmolens, de heer Remi. Volgens de aankondiging zal de avond in het teken staan van het nut, noodzaak en betaalbaarheid van de energietransitie. Al worden we er bij aanvang op gewezen dat de hoofdboodschap zal zijn ‘klopt het wel, wat er gezegd wordt?’. Clintel wil – naar eigen zeggen – de klimaatdiscussie in een ander daglicht stellen. Het is een avond waar veel verteld wordt.

De beamer laat het afweten en we beginnen ruim een half uur te laat. Kinderarts en dagvoorzitter Gordon Slabbers is gevraagd commentaar te geven op het recente GGD rapport met betrekking tot de medische gevolgen van windturbines.

Slabbers komt niet verder dan eventjes kort de kernpunten van het rapport herhalen. Geen uitleg. We moeten blijkbaar door. Jammer, want nu hebben we geen idee of de GGD verder onderzoek vraagt, of het meevalt of ernstig is. Of het met bestaande normen te maken heeft. Etc, etc… Het enige wat blijft hangen is dat er ‘een gevaar voor de gezondheid’ is.

De volgende spreker is Marcel Crok, volgens Slabbers werd zijn TED-talk gecensureerd. In werkelijkheid staat het gewoon online, echter wel met een waarschuwing erbij dat de inhoud niet wetenschappelijk onderbouwd is. Een voorbode voor de rest van de avond.

Introductie Clintel

Dan volgt een introductie over Clintel door Marcel Crok. Hij vertelt dat (oud Shell medewerker) Guus Berkhout en hij, met hulp van vastgoedmagnaat Niek Sandmann, Clintel hebben opgericht. Volgens Crok wordt er gezegd dat het ze gaat om twijfel zaaien, terwijl ze enkel een ander geluid willen laten horen, een kritisch geluid dat ‘geen kans krijgt’. Geen kans, omdat het geld allemaal aan de andere kant zit. Een moment later wil Clintel geen slachtofferrol, ze hebben juist een positief verhaal. Toch worden ze geframed als ‘klimaatontkenners’ en framing, zo zegt Crok, is belangrijk, want dat zet de toon. Gelukkig heeft-ie na 15jr in dit wereldje een olifantenhuid ontwikkeld.

Wat die positieve Clintel boodschap dan is? “There is no climate emergency”, deze ‘declaration‘ met daarin 6 statements en ‘700 ondertekende experts’ zal in november, met dank aan Forum voor Democratie, aan het EU parlement worden aangeboden. Het zal de lezer niet verbazen dat er maar weinig klimaatwetenschappers bij de ondertekenaars zijn en dat kundige factcheckers de statements van Clintel niet bepaald in hoog aanzien hebben.

Afijn, de boodschap is dat er geen klimaatcrisis is en ‘zonder crisis hoef je ook geen paniekvoetbal te spelen’. En dat laatste ‘gebeurt nu wel’. De rol van Clintel is die van ‘publieksvoorlichting, van waakhond’. Als de overheid ‘informatie achterhoudt, zullen wij onze tanden laten zien.’ Terwijl Crok dit vertelt, gaat zijn eerdere opmerking over ‘framing’ weer door m’n hoofd.

Clintel ♥️ wetenschap?

Clintel wil nog meer doen. De eerste ondertekende brief aan de VN is al verstuurd. De verwachting is dat “niet zal worden ingegaan op ons voorstel om een debat te organiseren met wetenschappers van beide kanten“, zegt Crok. Verder heeft Clintel een rapport geschreven over “verdwenen hittegolven in gegevens van het KNMI, het rapport wordt door de KNMI genegeerd”. En er gaan in de nabije toekomst ‘peer reviewed’ publicaties in wetenschappelijke tijdschriften komen, krijgen we te horen.

Iets zegt me dat kritische reviewers die concluderen dat de artikelen niet aan de standaard voldoen, er van langs zullen krijgen. Anderen die stukken publiceerden die tegen de klimaat-consensus in gingen, zijn daarvoor ontslagen, vertelt Crok. Voorbeelden daarvan zijn Peter Ridd en Susan Crockford. Beiden hebben een lezing gehouden op een Clintel-avond. In werkelijkheid is Ridd ontslagen vanwege zijn verdachtmakingen richting collega’s en de universiteit waar hij werkte. De rechter vond zijn ontslag overigens onterecht maar zei er wel bij dat zijn ontslag niet te maken had met zijn ideeën over het Great Barrier Reef. Een panel van experts is het overigens oneens met Ridd’s ideeën daarover en noemt zijn uitingen misleidend en enkel bedoeld om twijfel te zaaien. Over het werk van Susan Crockford is hier reeds geschreven. Ook daar denken echte wetenschappers heel anders over.

Afijn, de introductie over Clintel en wat ze doet en wil gaan doen, staat bol van de verdachtmakingen. Er wordt heel veel verteld wat niet zomaar 1-2-3 te controleren is, in de zaal hoor je vooral verbazing en dingen als ‘zie je wel’. De toon voor de avond is gezet.

Naast mensen die tegen windmolens in hun omgeving strijden en andere geïnteresseerden, zijn er ook lokale politici, Brabantse FvD’ers Lennart van der Linden en Loek van Wely, en Alexander van Hattem van de PVV. Ergens voorin, uit de richting van FvD en PVV, roept iemand regelmatig ‘het IPCC is een activistische organisatie’. Het publiek is inmiddels in de stemming: hier worden spijkers met koppen geslagen, hier worden echte feiten verteld.

Na de introductie over Clintel is het tijd voor de gastsprekers. Er zijn er drie: Theo Wolters, actief op Climategate.nl, Kees Remi uit Oss, die deze avond georganiseerd heeft en Kees Pieters van Nederwind.

Lukt nooit

Wolters trapt af. Zijn betoog gaat vooral over de onmogelijke opgave. Het regent cijfers. Volgens hem voorspelt het International Energy Agency (IEA) doorgaans goed wat er gebeurt. Een vervijfvoudiging van renewables, misschien zelfs een vertienvoudiging bij een heel positief scenario, maar ook dat is nog te weinig. Een transitie duurt zeker 50 jaar, zegt hij, dat is veel langer dan de 30 die we hebben tot 2050 en heel veel langer dan de 10 jaar die Urgenda wil.

Volgens Wolters is het Parijs-akkoord een druppel op de gloeiende plaat: een besparing van 33 gigaton CO2, terwijl volgens het IPCC 3000 gigaton nodig is. Het schiet allemaal niet op: 5 honderdste graad minder. En volgens het KNMI in Nederland 70 miljoenste graad. Zinloos.

“Dit zijn de officiële cijfers,” zegt Wolters, “die komen van onze tegenstanders, dat geven ze toe.” Hij snapt dan ook niet waarom onze overheid rüksichtlos achter organisaties als Urgenda aanloopt.

Het gaat maar door, van voorspellingen, via de plots toch betrouwbare cijfers van het IPCC en KNMI, richting kernenergie. Om het verbruik van Polen te verduurzamen, moeten ze 60 centrales bouwen. Frankrijk is nu al 10 jaar bezig met één centrale. We moeten wereldwijd elke dag 4 Borsele-centrales bouwen, 20 jaar lang.

Niks kan, niks is haalbaar, niks is nodig. Want, zo vertelt Wolters in een bijzinnetje, “persoonlijk denk ik niet dat CO2 een knopje is waarmee je de temperatuur kan regelen.”

Het hoge woord is eruit.

Volgens Wolters is aanpassen beter dan CO2 reductie: “we weten niet wat CO2 doet, we weten niet of het warmer of kouder gaat worden, daar is geen echte wetenschap voor.” In werkelijkheid zegt 100% van de wetenschappelijke publicaties, dat de opwarming door de mens komt. Zijn oplossingen? Airco’s en hogere dijken bij opwarming, verwarming bij kouder. Of anders iets met thorium. En oh ja: kies voor gas voor elektriciteit, verwarming en vervoer. Die obsessie met CO2 is typisch iets voor Noord-West Europa.

Kees Remi tegen Oss

‘Kritische Ossenaar’ Kees Remi is al een tijd bezig om de Osse plannen voor windmolens te dwarsbomen. Volgens eigen zeggen heeft de politiek geen enkele interesse in zijn berekeningen en klopt het niets van het plan dat het windmolen-bedrijf aan de Osse politiek voorlegt: de vollasturen kloppen niet, de windsnelheid is te laag en wat er met de SDE-subsidie wordt afgesproken is geheim en ondoorzichtig. “Ik heb ze gezegd: laat maar zien wat er niet klopt, dan houd ik op, zo niet, dan ga ik er vanuit dat ik gelijk heb.” Volgens Remi brengen de windmolens maar een derde op van de in het plan voorspelde 13 miljoen kWh. Al met al is het een amateuristische bende en er is niemand die ook maar iets met zijn commentaar doet.

In werkelijkheid zit Remi er met zijn berekeningen helemaal naast, dat is hem ook verteld. Er is een uitgebreide uitleg gestuurd met het hoe en waarom van de gebruikte getallen. De geplande molens zijn hoger dan die uit de berekeningen van Remi, er zijn een jaar lang windmetingen gedaan en de resultaten daarvan zijn gebruikt voor het business plan en de aanvraag van de SDE subsidie.

Voor de politici was het dan ook duidelijk dat Remi er naast zit. De wethouder heeft hierover een uitgebreid gesprek gehad met de beste man, volgens Remi klopt het allemaal van geen hout en heeft de gemeenteraad zichzelf buiten spel gezet door de wethouder te laten reageren. Hoe dat dan in de praktijk zou moeten gaan is me onduidelijk, aangezien de raad de beslissingen over deze plannen neemt en nog gaat nemen. Maar goed, van de gemeenteraad heeft Remi geen hoge pet op: “alle partijen in de gemeenteraad zijn groen, niemand wil tegen zijn. Men wil het niet in detail bekijken, ook de raadsleden niet en de subsidie gaat naar de ondernemer”.

In werkelijkheid is er in Oss een jarenlange discussie over dit plan geweest en is het proces bijzonder zorgvuldig verlopen, inclusief echt alle details. Het huidige voorliggende plan is namelijk niet het eerste plan. De vorige organisatie kreeg de boel niet rond en vervolgens is het project overgenomen door de huidige organisatie, ESCOSS, de energiecoöperatie voor bedrijven. Er is zelfs geopperd om de boel in eigen beheer te nemen, zodat de winst (via subsidie) ten goede komt aan de gemeenschap. Daar was echter geen meerderheid voor te vinden. De raad heeft inmiddels beslist over een businessplan dat de goedkeuring van PricewaterhouseCoopers kan wegdragen.

Volgens Remi is de levensduur van de windmolens 15 jaar. Ook dat klopt niet, de subsidieverlening is voor 15 jaar en dat is de periode waarin de banklening wordt afgelost. Daarna draaien ze zonder kosten voor rente en aflossing, nog makkelijk 10 jaar door. Een vergunning wordt dan ook voor 25 jaar afgegeven. De raadsleden weten dit: het staat in het plan.

Remi zit fout in zijn opbrengst per windmolen, zijn SDE berekening en uitleg daarvan, en suggereert daar bovenop dat een windmolen 77% van de tijd stil staat. In werkelijkheid produceren de geplande, moderne molens, 6% van de tijd niet.

Dagvoorzitter Slabbers sluit af: “schokkend dat men jouw kennis zomaar terzijde legt”. Het publiek mompelt instemmend en spreekt er schande van.

NederWind mag niet aanschuiven

De laatste spreker is Kees Pieters van NederWind. Zijn verhaal bestaat er uit dat windmolens op zee eigenlijk best oké zijn, dat dat stukken goedkoper is dan op land, en dat zijn organisatie dat heeft voorgelegd aan onze overheid. En dat ze per se aan de Klimaattafel wilden zitten. Ze vingen echter bot: er werd niet ingegaan op z’n plan en hij mocht ook niet meepraten.

In een presentatie laat hij zien wie er wel bij die overleggen aanwezig was, en dat het daar grote bedrijven betreft die flink subsidie kunnen vangen. NederWind mocht niet aanschuiven ondanks dat ze een gratis plan leverden met meer CO2 reductie! Het hoe en waarom van het niet mogen aanschuiven is onduidelijk, de beweringen die gedaan worden vallen niet te controleren.

Volgens Pieters gaat het om de centjes, om een zelf-verrijkende lobby en veel emotie. Achterkamertjes, handjeklap en zeker geen harde feiten. De wetenschap moet aan de klimaattafel zitten, zodat er haalbare oplossingen komen. Kees Remi valt hem bij: daar kan Clintel dus een rol spelen.

Vragen? Jazeker!

Dat is het moment voor vragen, want als de wetenschap aan tafel moet, hoe kijkt Clintel dan aan tegen het overweldigende aandeel van wetenschappers die na lang wikken en wegen toch echt erkennen dat CO2 uitstoot de klimaatverandering veroorzaakt? Dan zit de wetenschap er toch juist nu al? Het antwoord is, dat Clintel ‘onafhankelijk is’ (“in plaats van het activistische IPCC”, roept iemand voorin). Crok vertelt, “als wij zeggen ‘er is no climate emergency’, sta je per direct buitenspel. Dat zag je in de jaren 90 ook met stikstof, als de boeren niet mee waren gegaan in het verhaal, mochten ze niet meepraten.”

Hij gaat door: “Theo zegt het niet zeker te weten, dat van die CO2, maar Clintel gaat zich daar actief mee bemoeien. Volgens ons zal CO2 wel tot enige opwarming leiden, maar weten we niet of dat een probleem is. De positieve aspecten van CO2 worden niet genoemd, het KNMI is niet eerlijk. CO2 is plantenvoer en bijvoorbeeld Canada zou baat hebben bij klimaatopwarming, want ontdooiend permafrost levert landbouwgrond op.”

Slappe knieën en indoctrinatie

Wolters legt uit waarom de ‘ratio in Den Haag niet leidend is’. De pers is niet objectief, zegt hij, en politici hebben slappe knieën en waaien met alle winden mee: typisch de werkwijze van een kartelpoliticus, “om in Forum termen te blijven”. Het grootste gedeelte van de bevolking is geïndoctrineerd om groen te zijn. De campagne rond Thunberg, schoolstakingen, en zelfs grote bedrijven die er in meegaan.

“Het IPCC is een activistische organisatie, mensen zijn geïndoctrineerd door de mainstream pers”, klinkt het weer. Remi beaamt dat.

Dagvoorzitter Slabbers valt bij. Volgens hem word je in zijn sector (de man is kinderarts) afgerekend op wetenschappelijke haalbaarheid, bij klimaat gebeurt dat niet: de politiek luistert niet naar de wetenschap, alleen naar zwak of zelfs geen bewijs.

En nu?

De avond loopt ten einde. Mensen drommen om Crok heen, zijn boeken vinden gretig aftrek. Om me heen hoor ik mensen “hier kunnen we iets mee” zeggen. Er is veel “zie je wel” te horen.

De teneur was in de inleiding al wel duidelijk.

Clintel gaat door met zulke avonden. Nu er overal aan duurzame energie wordt gewerkt, is er veel aandacht voor en is er onrust onder bewoners en dus trekt dit vrij eenvoudig volle zalen. Een waslijst aan beweringen komt voorbij, het is lastig te controleren of te duiden. Instanties, raadsleden, wetenschap en pers worden verdacht gemaakt. Of een bewering klopt of niet, maakt niemand iets uit.

Een raadslid uit Oss spreekt me aan en zegt “je had me gewaarschuwd, maar dat het zo erg zou zijn had ik niet verwacht”. Het Brabants-Dagblad kopt de dag na de bijeenkomst met “Heesch verzamelt munitie tegen windmolens op avond met klimaatsceptici”. Of politici die goed op de hoogte zijn van de feiten onder de indruk zullen zijn van de verkregen munitie, valt te betwijfelen. Hoe de burgers zullen reageren als hun ‘argumenten ongehoord blijven’, laat zich raden.

Dit artikel verscheen in 2 delen op Sargasso, Nederlands oudste weblog.